09 228 03 33 (afspraken)

Mammografie

Afspraak maken

Elk jaar wordt in Vlaanderen bij 6000 vrouwen borstkanker ontdekt. Hoe vroeger borstkanker wordt opgespoord, hoe groter de kans op genezing en hoe minder zwaar de behandeling is. Borstkanker komt meest voor bij vrouwen vanaf 50 jaar. De Vlaamse overheid organiseert daarom het Bevolkingsonderzoek Borstkanker.

Wie kan deelnemen?

Vrouwen van 50 tot en met 69 jaar zonder klachten en zonder verhoogd risico op borstkanker.

Hoe deelnemen?

Met de tweejaarlijkse uitnodiging van het Centrum voor Kankeropsporing of met je voorschrift voor een screeningsmammografie.

Deelnemen aan het bevolkingsonderzoek = Kiezen voor kwaliteit

Elke screeningsmammografie wordt door de radioloog van de radiologische dienst beoordeeld. In het Centrum voor Kankeropsporing wordt de mammografie ook beoordeeld door een radioloog die het resultaat van de eerste beoordeling niet kent. Als de beide beoordelingen verschillen beslist een derde radioloog over het eindresultaat. Deze werkwijze zorgt er voor dat meer borstkankers vroegtijdig worden opgespoord en dat minder vrouwen onnodig verder onderzoek moeten laten uitvoeren.

Herhalen is noodzakelijk

Elk onderzoek toont de toestand op dat moment. Het is daarom belangrijk om een screeningsmammografie om de 2 jaar te herhalen.

Waarom geen echo in het bevolkingsonderzoek?

Een screeningsmammografie heeft een hoge sensitiviteit en specificiteit. Er is dus een goede balans tussen de detectie van vroegtijdige afwijkingen die op borstkanker wijzen en het aantal vals positieve resultaten. Slechts bij een zeer beperkt aantal vrouwen (bv bij hoge densiteit van het klierweefsel) zou systematische combinatie van mammografie en echografie een meerwaarde zijn. Bij het merendeel van de vrouwen zou de bijkomende echografie niet meer borstkankers opsporen, maar wel het aantal vals positieve resultaten sterk doen stijgen.

Bevolkingsonderzoek Borstkanker voor personen die niet bij een Belgisch ziekenfonds zijn aangesloten

Ook deze vrouwen kunnen deelnemen aan het bevolkingsonderzoek. Ze krijgen wel een factuur van de mammografische eenheid waarin ze hun screeningsmammografie laten nemen. Ze kunnen die factuur indienen bij hun eigen binnen- of buitenlandse verzekeringsinstelling, de Europese Gemeenschap, het OCMW, enzovoort.

Procedure voor vluchtelingen, vrouwen zonder vaste verblijfplaats, vrouwen in opvangcentra, enzovoort

Vrouwen die door het OCMW worden begeleid, kunnen daar vragen of deelname aan het bevolkingsonderzoek in hun geval is aangewezen. Als hun deelname wordt goedgekeurd, geldt hun uitnodigingsbrief als attest dringende medische hulp en betaalt het OCMW de factuur van de mammografische eenheid.

Screeningsstatus?

Vanaf het najaar 2016 kan elke vrouw online haar persoonlijke screeningsgegevens raadplegen in Vitalink, het online gezondheidsplatform van de Vlaamse overheid. Dit kan door gratis de Patient HealthViewer te downloaden die door de ziekenfondsen ter beschikking wordt gesteld (http://www.vitalink.be). Indien je patiënte je hiervoor de toestemming geeft, kan je ook haar screeningsstatus (laatste uitnodiging, (resultaat van) laatste deelname, eerstvolgende uitnodiging) raadplegen.

Kosteneffectiviteit van het Bevolkingsonderzoek Borstkanker

Op 5 oktober 2015 publiceerden de Universiteit Gent en de Vrije Universiteit Brussel hun gezamenlijk rapport over de kosteneffectiviteit van het Bevolkingsonderzoek Borstkanker in Vlaanderen.

Er werd een evidence-based model ontwikkeld dat zoveel mogelijk aansluit bij de Vlaamse situatie. Dit geeft beleidsmakers de mogelijkheid om de kosteneffectiviteit van het Vlaamse bevolkingsonderzoek naar borstkanker te evalueren en kan dienen als leidraad bij de implementatie van nieuwe preventiestrategieën. Het model wijst uit dat, ondanks de groeiende bezorgdheid over de mogelijke nadelen van borstkankerscreening, het huidige bevolkingsonderzoek kosteneffectief is (€ 23.063/QALY) en resulteert in een mortaliteitsreductie ten gevolge van borstkanker (14,2%). Er moet wel op worden gewezen dat de technieken voor screening en behandeling van kanker permanent evolueren. Het bevolkingsonderzoek moet daarom regelmatig opnieuw worden geëvalueerd.

Vragen?
Surf naar www.bevolkingsonderzoek.be of bel 0800 60 160.

In de groep vrouwen van jonger dan 50 jaar is er voor de huisartsen een belangrijke adviserende rol weggelegd.  Enerzijds moeten zij vrouwen informeren over het beperkte voordeel van screenen tussen 40 en 50 jaar, maar anderzijds ook over de belangrijke nadelen ervan. 

Een kwart van de borstkankers komt voor op de leeftijd jonger dan 50 jaar. Er bestaan heel wat RCT’s evenals een uitgebreide review die aantonen dat ook bij vrouwen tussen 40 en 50 jaar een mortaliteitsreductie van 15 à 20% kan worden bekomen. 

De evidentie is echter minder sterk dan in de leeftijdsgroep boven 50 jaar, ook omdat er minder vrouwen in deze leeftijdsgroep onderzocht werden. 

Vanuit gezondheidseconomisch oogpunt is het veel minder effectief. Bovendien is in deze leeftijdsgroep de kans op nadelen van de screening groter. Er bestaat een veel grotere kans op een vals-positief resultaat door de moeilijkere mammografische interpretatie (denser borstklierweefsel).  Dit leidt tot ongerustheid bij de vrouw en bijkomende vervolgonderzoeken . Er is ook veel meer kans op een vals-negatief resultaat (denser borstklierweefsel en snellere groei waardoor meer intervalkankers). De guidelines in België en het rapport van het WIV besluiten dat er voorlopig onvoldoende evidentie is om het bevolkingsonderzoek uit te breiden tot deze leeftijdsgroep.  Zolang deze evidentie ontbreekt, kunnen goed geïnformeerde vrouwen mee beslissen of zij screening voor zichzelf opportuun vinden of niet. 

De positie van de huisarts is cruciaal om te bepalen of een vrouw van ouder dan 69 jaar verder moet worden gescreend of niet.

Door de hogere prevalentie van borstkanker op oudere leeftijd en tegelijk een betere mammografische efficiëntie (lucente borsten) is een nog hogere mortaliteitsreductie door screening in deze groep te verwachten (ongeveer 40%). Hier moet echter rekening gehouden worden met concurrerende doodsoorzaken (cardiovasculaire toestand, eventuele andere maligniteit).

Het Vlaamse bevolkingsonderzoek naar borstkanker stopt op de leeftijd van 69 jaar; deze leeftijdsgrens is bepaald door een gezondheidseconomisch argument. De leeftijd waarop systematische borstkankerscreening niet meer wordt aanbevolen, varieert volgens de richtlijnen (als er al een leeftijdsgrens vermeld wordt). De voornaamste reden van deze onzekerheid is het ontbreken van klinische studies die specifiek gericht zijn op de bevolking boven 69 jaar. De richtlijnen zijn gebaseerd op gegevens over de groep oudste vrouwen die in de klinische studies zijn opgenomen. 

Meestal hanteert men dat er verder moet worden gescreend zolang de levensverwachting nog minstens 10 jaar bedraagt. 

Een vrouw met een verhoogd risico wordt meteen doorverwezen naar het diagnostische circuit. Het is aan de huisarts of gynaecoloog om samen met de vrouw het risico in te schatten.

Risicocalculator beschikbaar door Domus Medica en VVOG.

Of bekijk hier de risico-aanbevelingen van het UZ Gent bij asymptomatische vrouwen: Aanbevelingen borstkankerscreening UZ Gent

Onder volgende link kan je ook het attest terugvinden voor verhoogde terugbetaling bij hoog-risico patiënten: Attest hoog-risico borstonderzoek